اشنایی با دانه ذرت در تغذیه طیور

گفته می شود جزو خانواده غلات می باشد. از نظز فنوتیپی یا شکل ظاهری سه نوع دانه ذرت وجود دارد که شامل دانه ذرت سفید رنگ، دانه ذرت زرد رنگ و دانه ذرت قرمز رنگ می باشد.

 در کشور ایران از دانه ذرت زرد رنگ برای تغذیه دام و طیور استفاده می شود. دانه ذرت جزو مواد انرژی زای جیره طیور محسوب می شود

از نظر گیاهشناسی دانه ذرت از دو بخش پری کارپ و مغز دانه ساخته شده است. پری کارپ همان پوسته دانه می باشد که وظیفه محافظت از دانه ذرت را بر عهده دارد.

 به طوریکه پری کارپ دانه ذرت را در برابر عوامل مهاجم بیرونی و میکروارگانیسم های پاتوژن محافظت می کند.  مغز دانه ذرت نیز از دو بخش آندوسپرم و جنین(رویان) ساخته شده است.

ارزش انرژی زایی دانه ذرت به نشاسته موجود در آندوسپرم که به طور عمده آمیلوپکتین می باشدو جوانه آن که بیشترین مقدار روغن ذرت در آن جای دارد بستگی دارد.

دانه ذرت در شرایط عادی نزدیک به ۸٫۸ درصد پروتیین دارد . زئین پروتین  اصلی دانه ذرت می باشد که متاسفانه ترکیب اسیدهای آمینه آن برای تغذیه طویر مناسب نمی باشد.

عمدتا از ذرت درجه ۲ در تغذیه دام و طیور استفاده می نمایند. در ذرت درجه ۲ درصد دانه های شکسته نباید بیش از ۵ درصد باشد.

همچنین مقدار مواد خارجی دانه ذرت درجه ۲ نیز نباید از ۵ درصد فزونی یابد. وجود مواد خارجی در دانه ذرت می تواند میزان انرژی قابل متابولیسم دانه ذرت را کاهش بدهد

در حالی که ذرت درجه ۲، دانه استاندارد برای تغذیه دام و طیور می باشد اما متاسفانه در اغلب موارد به علت برخی از شرایط همچون جمع آوری و نگهداری نامناسب، دانه درت با درجه پایین تر در دسترس مرغداران و دامداران قرار می گیرد.

متاسفانه بین ارزش غذایی و درجه بندی دانه ذرت یک رابطه ای برقرار است به طوری که با کاهش درجه ذرت ، کیفیت و میزان انرزی زایی آن کاهش پیدا می کند.

همچنین باید به این تکته اشاره کرد که با افزایش تعداد دانه های شکسته در دانه ذرت ، احتمال آلودگی با مایکوتوکسین ها نیز افزایش پیدا می کند.

از مایکو توکسین های مهم که دانه ذرت یافت می شود می توان به آفلاتوکسین و زیرالنون اشاره کرد. زیرالنون (Zearalenone ) می تواند با ویتامین D3 جیره ترکیب شود و در نتیجه باعث بروز مشکلاتی در پوسته تخم مرغ و یا اسکلت (استخوان) پرندگان شود.

در صورت پایین بودن میزان آلودگی ، تجویز ویتامین D3 محلول در آب آشامیدنی چه بسا مفید باشد. همچنین به نظر می رسد که استفاده از سیلیکات های آلومینیوم موجب تخفیف عوارض ناشی از مقادیر کم آفلاتوکسین در جیره می شود.