گاوداری گوشتی بهتر است یا شیری؟
23 شهریور 1400, 20:21
گاوداری گوشتی بهتر است یا شیری؟ |با تأسیس کدام‌یک می‌توان به سود بیشتری دست‌یافت؟
سال‌هاست که صنعت گاوداری در کنار سایر کسب‌وکارهای دام‌پروری در کشور ما باب شده و به یکی از انواع مشاغل پرطرفدار تبدیل گردیده است. حال سؤالی که ذهن بسیاری را در هنگام شروع به راه‌اندازی یک گاوداری درگیرمی‌کند این است که :
گاوداری گوشتی بهتر است یا شیری؟
1- گاوداری گوشتی بهتر است یا شیری؟
2- با تأسیس کدام‌یک می‌توان به سود بیشتری دست یافت؟
برای پاسخ‌گویی به این قبیل سؤالات، از شما می‌خواهیم در ادامه این پست با ما باشید تا به‌طور دقیق به بررسی پرورش گاو گوشتی و شیری و صرفه اقتصادی آن در سال 98 بپردازیم.
گاوداری چه به‌صورت صنعتی و یا سنتی ازجمله صنایعی است که در کنار پرورش گاو، از مهم‌ترین تولیدات آن یعنی شیر و گوشت استفاده می‌گردد.
صنعت گاوداری شیری و گوشتی:
در این صنعت 3 مورد بسیار مهم در اولویت است:
1- تعیین نژاد گاو
2- جیره غذایی گاو
3- جایگاه مناسب گاو
؛ که در ادامه به ذکر هرکدام از این موارد می‌پردازیم:
1- تعیین نژاد گاو:
انواع روش‌های پرورش گاو: به‌منظور نوع بهره، ظرفیت تولیدی و عملکرد حیوان، به سه منظور زیر گاو پرورش داده می‌شود:
الف- تولید اسپرم: به‌منظور آبستنی گاوها، کیفیت نسل‌های آینده و اهداف اصلاح نژادی با پرورش گاوهای نری که دارای ذخایر ژنتیکی بالایی هستند اقدام به اسپرم گیری می‌کنند.
ب- پرواربندی گوساله: به‌منظور تأمین گوشت، گوساله‌ها را به مدت 6 الی 9 ماه پروار می‌کنند.
ج- داشتی: گاوها را به‌منظور تولید شیر و یا گوشت برای مدت‌زمان مشخصی پرورش می‌دهند.
به‌منظور دستیابی به گوشت و شیر می‌توان از روش پرورش و نگهداری گاو داشتی و پرواربندی گوساله استفاده نمود. برای نیل به این هدف بایستی از گاوهایی استفاده گردد که در هر یک از زمینه‌های مذکور (گوشت و شیر) دارای استعداد باشند؛ که در زیر به ذکر مهم‌ترین آن‌ها می‌پردازیم:
• نژادهای گاو شیری خارجی: مهم‌ترین نژادهای گاو شیری عبارت‌اند از: هلشتاین، جرسی، گرنزی، براون سوئیس، شورت هورن و ایرشایر.
مهم‌ترین گاوهای نژاد شیری و گوشتی:
• نژادهای گاو شیری داخلی: از مهم‌ترین نژادهایی که در داخل برای تولید شیر نگهداری می‌شوند شامل تالشی، دشتیاری، گلپایگانی، نجدی و سرابی است. گرچه گاوهای مذکور دوکاره هستند ولی بیشتر به جهت تولید شیر پرورش داده می‌شوند.
• مهم‌ترین نژادهای گاو گوشتی: برای این منظور از نژادهای اصیل، دو رگ و بومی استفاده می‌گردد؛ که از نژادهای اصیل پرکاربرد جهت تولید سمینتال، شورت هورن گوشتی، شاروله، هرفورد و لیموزین و نژادهای بومی هم سیستانی را می‌توان نام برد.
در یک واحد گاوداری، در ابتدا دامدار بایستی اهداف تولیدی خود را تعیین کند اگر قصد تولید گوشت را دارد بایستی از نژادهای گوشتی و اگر تولید شیر را مدنظر دارد از نژادهای شیری بهره ببرد؛ که انتخاب نژادی خوب و کارآمد تأثیر بسزایی در موفقیت و پیشرفت یک گاوداری دارد.
2- جیره غذایی گاو:
تغذیه یکی از ارکان اساسی در پرورش گاو است؛ و نقش مهمی را در تولیدات این حیوان دارد؛ زیرا دام در صورتی بالاترین عملکرد و تولید را از خود بروز می‌دهد که احتیاجات غذایی آن به لحاظ تأمین انرژی، پروتئین، املاح معدنی و ویتامین تأمین گردد. می‌توان گفت که حدود 60 درصد از هزینه‌های جاری گاوداری گوشتی و یا شیری مربوط به خوراک است بنابراین هرقدر دام از تغذیه‌ای بهتر (نه لزوماً گران‌تر) و سالم‌تر برخوردار باشد صنعت گاوداری از سوددهی بالاتری برخوردار خواهد بود.
همچنین خوراکی که در جیره گاو گوشتی و شیری مورداستفاده قرار می‌گیرد به دلیل تفاوت داشتن متابولیسم و احتیاجات غذایی گاو گوشتی و شیری به‌طور مختلف فرموله می‌گردد.
3- جایگاه مناسب گاو:
وجود یک جایگاه مناسب یکی از مهم‌ترین عوامل در بالا بردن عملکرد تولیدی دام است. جایگاه مناسب جایگاهی است که مانع از ورود بیماری‌ها شده و موجبات راحتی و آسایش گاو را فراهم می‌آورد.
جایگاه و ساختمان نگهداری گاو شیری: ساختمان پرورش گاو شیری از قسمت‌های زیر تشکیل‌شده است:
محل نگهداری گاو شیری محل نگهداری گوساله‌ها محل نگهداری گاو نر اسطبلبهاربند ساختمان شیردوشی: سالن انتظار، جایگاه شیردوشی و اتاق پشت شیردوشی. زایشگاه قرنطینه کلینیک ساختمان مدیریت و کارگری انبار کنسانتره انبار علوفه (هانگار) سیلو فضای سبزجایگاه و ساختمان نگهداری گاو گوشتی:
جایگاه گاوهای گوشتی و پرواری متشکل از اسطبل (محل استراحت)، آخور و آبشخور، انباز ذخیره علوفه و کنسانتره و بهاربند (محل گردشگاه) هست. ازآنجایی‌که در جایگاه گاو گوشتی ساختمان‌های مربوط به شیردوشی وجود ندارد در مقایسه با جایگاه گاو شیری ساده‌تر و ارزان‌تر هستند.
معمولاً جایگاه پرورش گاوهای گوشتی از دو سیستم بسته و یا باز تبعیت می‌کنند. ازنظر اصول فنی اسطبل گاو گوشتی در مقایسه با گاو شیری تفاوت چندانی ندارد اما ازآنجایی‌که در بحث پرورش گاو گوشتی تأمین تهویه مطلوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار‌است جایگاه بایستی به‌گونه‌ای ساخته شود که بتواند میزان تهویه موردنیاز را تأمین نماید.
راه اندازی یک واحد پرورش گاو گوشتی توسط جوان الشتری
تا این جای مقاله با گاوداری شیری و گوشتی آشنا شدیم حال می‌خواهیم به این مطلب بپردازیم که هزینه‌های تأسیس گاوداری برای یک دامدار اعم از شیری و یا گوشتی چقدر تمام می‌شود؟ سرمایه لازم ساخت یک گاوداری چقدر است؟
هزینه تأسیس گاوداری شیری و گوشتی: پاسخ‌گویی به این پرسش‌ها برای یک دامدار بسیار ضروری است زیرا می‌تواند نقش مهمی در تصمیم‌گیری نهایی به‌منظور شروع و یا عدم شروع به حرفه گاوداری را رقم بزند.مهم‌ترین هزینه‌های تأسیس یک واحد گاوداری از دو بخش ثابت و متغیر تشکیل‌شده است؛ هزینه‌های ثابت: شامل زمین، ساختمان، تأسیسات، ماشین‌آلات و تجهیزات هست این بخش از هزینه‌ها طالب سرمایه‌گذاری کلانی است که بدون داشتن سرمایه اولیه خود فرد و پشتوانه حمایتی از سوی دولت، تأسیس یک گاوداری عملاً امکان‌پذیر نخواهد بود.
اما میزان سرمایه‌ای که برای تأسیس یک واحد گاوداری شیری مورداستفاده قرار می‌گیرد با گاوداری گوشتی دارای تفاوت‌های قابل شایانی است
به‌عنوان‌مثال میزان زمینی که برای تأسیس یک گاوداری 100 رأسی گوشتی به‌کاربرده می‌شود حدود 2000 مترمربع است درحالی‌که برای گاوداری شیری با همین تعداد رأس حدود 7000 مترمربع هست. از طرفی دیگر به دلیل حذف شدن ساختمان شیردوشی و تجهیزات مربوط به دوشیدن گاو از گاوداری گوشتی هزینه تأسیس گاوداری گوشتی در مقایسه با شیری بسیار پایین‌تر است.
هزینه‌های جاری هم شامل، تغذیه، خرید دام، حقوق و دستمزد کارکنان، واکسن و دارو و سایر هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده هست؛ که بیش از 60 درصد هزینه‌های جاری را خوراک تشکیل می‌دهد.
میزان سرمایه موردنیاز برای احداث یک واحد گاوداری شیری 100 رأسی در سال 98 به‌طور تقریبی حدود 5 میلیارد تومان است که شامل هزینه‌های ثابت و متغیر هست؛ و هزینه گاوداری گوشتی با همین تعداد رأس حدود یک‌سوم هزینه احداث گاوداری شیری هست.
میزان مصرف علوفه یک گاو شیری روزانه 5/1 تا 2 درصد وزن بدن و میزان مصرف کنسانتره به ازای تولید 5/2 تا 3 لیتر شیر حدود 1 کیلوگرم است.
مهم‌ترین مزایا و معایب گاوداری شیری و گوشتی:
***به‌عنوان‌مثال یک گاو شیری به وزن 600 کیلوگرم با تولید روزانه 30 لیتر شیر حدود 20 تا 22 کیلوگرم خوراک مصرف می‌کند. اگر قیمت یک کیلو خوراک گاو شیری در سال 98 بین 3000 تا 3500 و قیمت یک لیتر شیر خام گاوداری 2000 تومان باشد پس این‌چنین می‌توان گفت که با صرف هزینه 66 هزار تومان، 30 لیتر شیر به قیمت 60 هزار تومان به فروش می‌رسد گرچه با توجه به نوسانات قیمت نهاده‌های دامی هزینه‌های تمام‌شده خوراک نسبت به محصول تولیدی بیشتر است اما این شیر تولیدی حدود 80 تا 90 درصد از هزینه‌های خوراک را جبران می‌کند؛ که این خود از مهم‌ترین مزیت پرورش گاو شیری هست.
اما در گاو گوشتی و گوساله پرواری دامدار بایستی برای تأمین خوراک و جیره آن از حمایت و پشتیبانی سرمایه‌ای خود استفاده کند تا بتواند با فروش گاوهای گوشتی و پرواری به سود موردنظر دست یابد که این کاری زمان‌بر است و دامدار در صورت نداشتن سرمایه کافی ممکن است با ورشکستگی مواجه شود.
همچنین یکی از فاکتورهای مهمی که سبب می‌شود بسیاری از افراد روی به پرورش گاو شیری بیاورند عدم نیاز به جایگزینی گله است. ازآنجایی‌که یک واحد گاوداری شیری از گاوهای ماده، گوساله، تلیسه و گاو نر تشکیل‌شده است برای جایگزینی و ایجاد گله جدید نیازی به خرید نیست زیرا سالانه به تعداد تلیسه، گوساله و گاوهای ماده افزوده می‌شود بدین ترتیب دامدار نیازی به‌صرف هزینه اضافی و گزاف برای خرید دام ندارد؛ اما در گاوهای گوشتی به‌خصوص پرواربندی گوساله سالانه دامدار باید اقدام به خرید نماید که با توجه به شرایط فعلی کشور روزبه‌روز به این قیمت‌ها افزوده می‌شود.
اما در کنار معایب گاوداری گوشتی می‌توان از مهم‌ترین مزایای این صنعت که شامل موارد زیر هست هم بهره لازم را برد:
• هزینه تأسیس گاوداری گوشتی همان‌طور که اشاره گردید به دلیل ساده و ارزان بودن ساختمان‌ها بسیار پایین‌تر از احداث یک واحد گاو شیری است.
• در صنعت گاوداری گوشتی مباحثی همانند تلقیح مصنوعی، فحلی و آبستنی مطرح نیست پس‌نیازی به‌صرف هزینه‌های جانبی برای این کار هم نمی‌باشد.
• گاوهای گوشتی در مقایسه با گاوهای شیری از مقاومت بالایی در برابر بیماری‌ها برخوردار هستند و درصد تلفات و مرگ‌ومیر آن‌ها کمتر هست.
• پرورش و نگهداری از گاو گوشتی و گوساله‌های پرواری بسیار راحت‌تر و کم زمان‌برتر است. همچنین میزان مصرف خوراک یک گوساله پرواری بسیار پایین‌تر از یک گاو شیری هست.
فیلم احداث بزرگترین گاوداری صنعتی شیری
صنعت گاوداری همانند شمشیر دو لبه است یعنی در عین پرسود بودن دارای ریسک‌پذیری بالایی هست؛ که علت آن‌هم مربوط به موانع و مشکلات پیش روی دامداران است. از مهم‌ترین مشکلات گاوداری که می‌توان به آن اشاره نمود بحث اقتصادی آن ازجمله نوسانات قیمت نهاده‌های دامی، عدم تعادل بین خرید (خوراک) و فروش (شیر و گوشت) و عدم‌حمایت و پشتیبانی دولت به‌منظور در اختیار گذاشتن تسهیلات ارزان (وام بانکی با درصد سود پایین) است. بدین ترتیب بدون داشتن سرمایه و آورده شخصی کلان ورود به این عرصه کاری پر ریسک خواهد بود.
مهم‌ترین مشکلات گاوداری شیری و گوشتی:
هرکدام از این صنایع چه شیری و یا گوشتی در کنار معایب و مشکلات گفته‌شده که باعث بالا رفتن هزینه و افزایش میزان ریسک‌پذیری می‌شوند می‌تواند به‌عنوان حرفه‌ای پرسود و درآمد تلقی گردد و از بازده اقتصادی قابل قبولی برخوردار باشد مشروط بر این‌که اولاً دامدار سعی کند بخشی از خوراک موردنیاز دام‌ها را با کشت علوفه تأمین کند که با این روش می‌تواند قسمت عمده‌ای از هزینه‌های جاری پرورش را کاهش دهد. ثانیاً از گاوهایی استفاده گردد که دارای توان و ظرفیت ژنتیکی بالایی درزمینهٔ تولید گوشت و شیر باشند، برای این کار دامدار بایستی گله‌های گاوداری خود را از نژادهای اصیل و دورگی که دارای توان تولید بالایی هستند انتخاب کند اگر از نژادهای بومی استفاده نماید گرچه هزینه خرید آن‌ها پایین است اما میزان شیر و یا گوشتی که تولید می‌کنند کمتر از نژادهای اصیل و دو رگ خواهد بود. در این شرایط می‌توان گفت که دامدار نه‌تنها سودی نمی‌کند بلکه متحمل هزینه‌های سنگین و درنهایت ورشکستگی می‌شود؛ بنابراین در خرید دامی که مورداستفاده قرار می‌گیرد باید دقت لازم را مبذول داشت که ازلحاظ تولید شیر و یا گوشت دارای استعداد باشند.
بازده اقتصادی گاوداری شیری و گوشتی:
امروزه درآمد یک پرورش‌دهنده از یک گاوداری شیری با فروش تلیسه، گوساله و شیر تأمین می‌گردد؛ که دراین‌ارتباط بیشترین هدف گاو داران رسیدن به تولید شیر بالا است. همچنین در مورد گاو گوشتی، دستیابی به حداکثر گوشت تولیدشده مدنظر یک پرورش‌دهنده است؛ اما مسائلی وجود دارد که در سود دامدار می‌تواند نقش تضمین‌کننده‌ای را داشته باشند و آن‌هم 1- استفاده از نژادهایی با توان و ظرفیت ژنتیکی بالا 2- بالا بردن طول عمر اقتصادی یک گاو به‌خصوص گاو شیری است؛ که امروزه متخصصان علم اصلاح نژاد دام توانسته‌اند با حذف ژن‌های نامطلوب و پایدار نمودن ژن‌های مطلوب کمک شایانی به صنعت گاوداری بنمایند..
چشم‌انداز صنعت گاوداری:
جهت سفارش و یا مشاوره خرید با شماره 42930-013 تماس حاصل فرمائید
945 بازدید
