جیره غذایی در دام به چه معناست

اصولاً استفاده از یك نوع ماده غذایی به تنهایی نمی تواند تمام احتیاجات دام را برطرف كند، چون از طرفی حجم شكمبه و دستگاه گوارش حیوان محدود است و از طرف دیگر بدن حیوان به مجموعه ای از مواد غذایی احتیاج دارد. این مجموعه را «جیره غذایی» می نامند.
 «جيره غذايي» باید بر اساس:
* احتیاجات نگهداری، رشد و تولید حیوان
* و با توجه به نوع مواد غذایی و جنبه های مالی آن
 تهیه و تنظیم گردد.
باید توجه داشت كه برخی از مواد غذایی برای دسته ای از دام ها می تواند غذایی كامل باشد ، در صورتی كه برای گروه دیگر این طور نیست . مثلاً شیر برای گوساله شیرخوار غذای كاملي است ، ولی از یك سن معین به بعد ، این غذا به تنهایی نمی تواند تمام احتیاجات حیوان را تأمين كند.


 در نظر داشته باشید كه «تولید یك لیتر شیر با استفاده از علوفه» گران تر از «تولید یك لیتر شیر با استفاده از كنسانتره» می باشد، چون مواد مغذی موجود در علوفه كمتر از كنسانتره است.
ضمن آنكه متأسفانه كیفیت علوفه تولیدی نیز ، دركشور ما پایین است .
تولید شیر به عوامل مختلفی بستگی داردكه مدیریت تغذیه يكي از این عوامل است.
 علوفه خشبی به خصوص آن دسته كه دارای فیبر(فیبر یا الیاف، آن قسمت از مواد کم هضم و یا غیرقابل هضم را می گویند)  بیشتر هستند، به دلیل قابلیت هضم كمتر، مدت زمان بیشتری در شكمبه مانده و با تأثير منفي ، مقدار تولید شير و گوشت را كاهش می دهند.
البته لازم است برای تأمین سلامتی و داشتن  تولیداتی با كیفیت مناسب از علوفه خشبی هم در جیره روزانه دام استفاده گردد، و لازم به ذکر است  كه «كنسانتره» نسبت به «علوفه خشبي» قابلیت هضم بيشتری دارد . در جایی كه مقدار علوفه خشبی كم و كیفیت آن پايين است ، برای تولید بیشتر و داشتن دام های سالم تر، مصرف كنسانتره دامی امری ضروری است.


كنسا نتره یا غذای متراكم چیست ؟
همانطور كه اشاره شد ، دام برای تولید زياد ، به مجموعه ای از مواد غذایی نیاز دارد كه البته همه آنها ، به طور كامل در هیچ علوفه ای یافت نمی شود .
 بنابراين ، باید خوراك فشرده شده جدیدی را كه اصطلاحاً كنسانتره نامیده می شود تولید كرد تا حداقل نیاز و احتیاجات نگهداری و تولید را در دام تأمین نماید.
چنانچه تعدادی از مواد ، با تركیب و مقدار مشخصي ، پس از آسیاب و فرآوری با هم مخلوط شوند ، به آن «كنسانتره» مي گويند.
كنسانتره یا (غذای متراكم) قادر است همه عناصر و مواد مغذی بدن دام را به اندازه كافی (نه كمتر و نه بیشتر) تأمین كند.
 در گذشته ، خوراك اصلی دام ها علوفه بوده كه البته میزان تولیدات آنها هم پایین بوده است. اما امروزه با فعالیت های اصلاح نژادی صورت گرفته روی دام ها (تلقیح مصنوعی) كه حتی در روستاهای كشور ما نیز این اتفاق افتاده  است  ، دام ها از لحاظ ژنتیكی، ظرفیت تولید بالایی پیدا كرده اند و در نتيجه نیاز غذایی آنها برای تولید بالایی پیدا کرده اند و در نتیجه نیاز غذایی آنها برای تولید بیشتر، افزایش یافته است.
كنسانتره ، خوراكی متراكم و سرشار از انرژی، پروتئین، مواد معدنی ، ویتامین ها و ... است.
مواد اولیه ای كه برای تهیه كنسانتره استفاده می شود ، بایستی دارای كیفیت مرغوبی باشد ، از جمله این مواد اولیه می توان به: جو ، ذرت، سبوس گندم، كنجاله سویا، كنجاله تخم پنبه، كنجاله آفتابگردان، تفاله چغندر قند، ملاس، مكمل كلسیم و فسفر، نمك، اوره، میكس (مكمل های ویتامینی) و ... اشاره کرد..