مواد غذایی مناسب خوراک دام

خوراك يا غذا به ماده اي اطلاغ مي شود كه پس از مصرف شدن توسط موجود زنده ،قابل هضم و جذب بوده و براي اعمال فيزيولوژيكي مختلف بدن مورد استفاده قرار مي گيرد .در يك تعريف علوفه به خوراك هايي اطلاق مي شود كه بيش از 20 درصد adf  و يا بيش از 18 درصد فيبر خام داشته و كمتر از 54/1 مگا كالري انرژي خالص شيردهي در كيلوگرم ماده خشك داشته باشند.
علوفه هاي خشك با پروتئين بالا

لگوم ها بزرگ ترين بخش اين گروه از علوفه ها را تشكيل مي دهند.همچنين مخلوط لگوم ها و گراس ها نيز علوفه هايي با درصد پروتئين خام بالاتر از 10 درصد توليد مي كنند.

    يونجه

ارزش اين گياه تنها به وجود مواد مغذي آن نيست بلكه تاثير مهمي نيز بر ميزان املاح زمين به ويژه نيتروژن دارد .حدود 70 درصد پروتئين خام و 50 درصد وزن يونجه مربوط به برگ هاست لذا در زمان حمل و انبارداري بايد به اين نكته توجه داشت .

يونجه اي كه زود درو شده باشد براي تغذيه گاوهاي شيري ،پرواري و گوسفند و يونجه اي كه در مراحل اوليه رشد و قبل از گل دهي باشد در تغذيه طيور و به ويژه شترمرغ مناسب است.علوفه يونجه در زمان گل دهي كامل را ميتوان در تغذيه اسب به كار برد .

در استفاده زياد از يونجه به ويژه در جيره گاوهاي خشك بايد به نسبت كلسيم به فسفر توجه نمود و از مكمل هاي فسفر استفاده كرد .افزودن پودر يونجه به جيره مرغان ضمن خوش رنگ شدن زرده تخم مرغ سبب افزايش جوجه درآوري مي شود.

    شبدرها

شبدر به دليل داشتن پروتئين بالا ،ارزش غذايي زيادي دارد .بهترين زمان برداشت اين گياه اوايل گل دهي است چرا كه هم توليد و هم مقدار مواد مغذي در سطح خوبي قرار دارند .
علوفه هاي خشك با پروتئين كم

از علوفه هاي اين گروه ميتوان به انواع كاه ها ،كرامينه ها و پوسته ها اشاره كرد .اين علوفه ها حاوي مقادير كمي مواد مغذي اند.

    گرامينه ها

علوفه هايي نظير مرغ ،دم روباه و ساير علوفه هاي فصول گرم در اين گروه قرار مي گيرند.ذرت علوفه اي نيز از خانواده گرامينه است كه مقدار انرژي آن بالا بوده و خوش خوراكي خوبي دارد .در آب و هواي خشك تر ميتوان از سورگوم علوفه اي به جاي ذرت علوفه اي براي تهيه سيلو استفاده كرد .

    كاه ها

كاه شامل ساقه خشك شده گياهان تيره غلات و حبوبات است كه پس از كوبيدن و جدا كردن دانه به دست مي آيد .به طور كلي ارزش كاه از هر گياهي كه به دست مي آيد كم است  چراكه كاه موقعي به دست مي آيد كه گياه حداكثر رشد خود را كرده است و تمام مواد مغذي در دانه جمع شده است .
خوراك ها و مواد متراكم (كنسانتره )

    مكمل هاي انرژي

 اين مواد به خوراك هايي اطلاق مي شود كه كمتر از 20 درصد پروتئين خام داشته و مقدار الياف آنها كمتر از 18 درصد باشد. عمده ترين خوراك هايي اين گروه را دانه هاي غلاف تشكيل  مي دهند اگر چه موادي مانند تفاله ها ،ملاس ها و چربي ها  نيز در اين رابطه مهم هستند.

    دانه غلات

وجود مقادير زياد كربوهيدرات سهل الهضم در غلات ،محتويات انرژي آنها را افزايش داده است اما ميزان پروتئين اين دانه ها كم است .در جيره گاوهاي شيري بايد اين مواد را قبل از مصرف فرآوري كرد تا پوسته خارجي آنها شكسته شده و هضم آنها بهتر صورت گيرد .تغذيه دانه كامل و يا ذرات درشت غلات ،باعث كاهش قابليت هضم كل جيره و دفع آنها به صورت كامل از مدفوع مي شود.

    جو

جو منبع مناسبي از انرژي و خوراكي ايده آل براي نشخواركنندگان محسوب مي شود .انرژي بالا همراه با قابليت تخمير آن در شكمبه باعث افزايش وزن سريع و افزايش توليد و پروتئين شير مي شود .از جو ميتوان بين 25 تا 45 درصد بخش كنسانتره جيره گاوهاي شيري استفاده كرد .

    ذرت

دانه ذرت به دليل محتواي انرژي بالا وتوليد يكي از غلات پر مصرف در تغذيه دام و طيور است .ارزش انرژي زايي ذرت به نشاسته موجود در بخش آندوسپرم كه عمدتا آميلوپكتين مي باشد  و نيز جوانه آن كه بيشترين مقدار روغن ذرت را داراست  بستگي دارد .

    گندم

اين غله از نظر ارزش غذايي شبيه ساير غلات است ودر اكثر كشورها به عنوان يكي از منابع مهم انرژي در جيره طيور به شمار مي رود .استفاده زياد از گندم آسياب شده موجب چسبندگي نوك ،كاهش هضم و ميزان مصرف مي شود ولي با استفاده از آنزيم همراه با گندم ميتوان سطوح بالايي از گندم را جايگزين كرد .

    چربي

مكمل هاي چربي منابع غني انرژي هستند به طوري كه ميزان انرژي آنها حدودا سه برابر غلات است چربي از منابع مختلفي مانند سويا ،هسته  نخل يا خرماي روغني ،پيه ،روغن ماهي و مشتقات به دست مي آيد.

.